|
Mon pye bi Tsalandè
L'è Nono Purro ke no kontè...
Oun'ichtouâre de Gabi Dzatyè d'Èthavanin ke l'a vèku li mimo.
No chin ou mi dè dèthanbre mile nouthin karantê dou. Totè le frontêrè chon kotâyè du le trèdzè dou mi d'où. Le gran Reich kontrolè ouna grôcha partya dè l'Europe, ma du kotyètin, le j'aleman chon mô pyantâ de la pâ de Stalingrad.
Vêre no, a Èthavanin li avè ouna konpanyi dè tringlô ke fajê cha relève. No lè j'infan, no j'iran to benéje pachke di kou lè chudâ no j'invouyivan a la boutika atsetâ dou taba, dou vin, è po no rèmarhyâ no bayivan dutrè thantimè. Mon frârè Bêrnâr è me, no j'avan dèchidâ dè vouêrdâ chi l'êrdzin por atsetâ di bôlè po nouthron tsalandè. Pêchke no j'avan tyè di pevô ke no j'inbortoyivan din dou papè d'inthin. On dedzà, chin rigenâ, no chin modâ a Bulo, no chin rintrâ din on magajin, no j'an mothrâ nouthra mounêya, è no j'an de k'avui chin, no j'âmèran di bôlè po Tsalandè. La charvinta no j'a fê di grô j'yè, l'è jou tsartchi la patrena. Ha dama no j'a de: «Vo vinyidè du yô?» Du Èthavanin. «Vo j'ithè viniyê kemin?» À pi! «Vouthrè parin fan tyiè?» Nouthron chènia l'è i frontêrè è nouthra dona ch'okupè de no. L'a bin yu ke no j'iran di pouro dyâbyo. «Bon, atindè ouna vouêrbèta.» Apri on momin l'è arouvâye avu on karton de bôlè è no j'a de: «Vo j'ithè di bouébo bin dèboubenâ, vo féjo kadô dè hou bôlè è vo bayirè vouthr'n'ardzin a vouthra dona por atsetâ dou pan.» No l'an rèmarhyâye. No j'iran tan kontin ke no j'aran amâ l'inbranchi, ma no j'an pâ oujâ.
Moujâdè, chi karton irè na fortena por no. Chu le tsemin dou retoua, di chudâ in trinô no dèvanthon. Yon no j'a rèkonyu, ch'arithè è no di: «Vo j'ithè di j'infan d' Èthavanin, ma tyè ke vo fédè pêr inke, l'è diora mâr-né, vinyidè déchu!» No, to benéje avui nouthra fortena dèjo le bré, no chin monta. Tyin pyéji dè rintrâ in trinô, l'i avi na bala leka, lè tsavô alâvan rido; ma, pè mâlà, din on kontoua, nouthron trinô l'a vêchâ è nouthron karton dè bôlè inmèrdiyi... No piorâvan!
Lè chudâ no j'an de: «Portyè vo piorâdè, vo ji rin de frèjâ.» Adon, no j'an kontâ chin ke no j'è arouvâ è ke no j'arin rin de bôlè po Tsalandè. Lè chudâ l'an dèvejâ intrè là è yon no j'a de: «Fédè-vo pâ de pochyin, no j'arandzèrin chin.» Arouvâ a la méjon, to penô, nouthra dona no j'a demandà portyè no j'iran kapo. No li an kontâ nouthrè mijérè. No j'a de: « Vo j'ithè in ya, l'è le princhipal.»
Dutrè dzoua apri kôkon tapé a la pouârta, ma dona va ourâ; irè di chudâ: «Bondzoua madama! No chin pâ Chin Nikolé ma no vo j'apouârtin ôtyè po Tsalandè po no fére a pardenâ di fregâtsè ke no j'an fê avui vouthrè bouébo!»
L'i avè on grô mochi de fre, dou pan, di tyolè, dou chokolâ è on karton de bôlè. Ma dona l'où j'a fê ouna tacha de vin tsô, è no, no chavan pâ tyè dre po le rèmarhyâ. A la vèya no j'iran i j'andzè dè povê agiyi lè bôlè ou bochon; avui la hyêrtâ de la lanpa a pètrol, le bôlè hyirivan kemin di j'èthêlè din la yê. Chin l'jou mon pye bi Tsalandè.
|
